ข้าวซอย เป็นอาหารเหนือที่ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมอาหารมาจากชาวจีนยูนาน หรือ ที่เรารู้จักกันในนามของชาวจีนฮ่อนั่นเอง ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว นำ้ซุปที่ใช้ราดลงบนเส้นข้าวซอยมีอยู่หลายประเภทซึ่งเป็นแบบน้ำใสก็มี แต่พอวันเวลาเปลี่ยนไปข้าวซอยก็มีวิวัฒนการผสมผสานกับวัฒนธรรมการกินของไทยที่อาหารจะประกอบด้วยกะทิเป็นหลักจึงกลายมาเป็นข้าวซอยในสูตรของชาวเหนือที่เราเห็นๆ กันในทุกวันนี้

ข้าวซอยคืออะไร? ทำไมต้องชื่อว่าข้าวซอย ซึ่งเรื่องนี้เราเคยเขียนเอาใว้ครั้งหนึ่งแล้วหากสนใจก็สามารถติดตามอ่านได้จากเรื่อง "
เรื่องราวของข้าวซอย" แต่จะกล่าวโดยสรุปสั้นๆ อีกทีก็คือข้าวซอยคือเส้นหมี่ชนิดหนึ่งที่ทำจากแป้งสาลี เส้นข้าวซอยจะเป็นเส้นชนิดเส้นแผ่น หรือ เส้นแบน ซึ่งเกิดจากการนำเอาแป้งข้าวสาลีที่นวดแล้วนำมาหั่นหรือซอยนั่นเอง ซึ่งแตกต่างจากบะหมี่เส้นกลมซึ่งจะมาจากการดึงก้อนแป้งให้ยืดออกมาแล้ว ทำการยืดเส้นหลายๆครั้งจนได้เส้นที่มีขนาดตามต้องการ
สำหรับข้าวซอย ไก่ หรือ เนื้อ มีวิธีการทำ 2 วิธี แต่ไม่ว่าจะปรุงข้าวซอยด้วยวิธีใด ก็จะมีส่วนประกอบเหมือนกันทั้ง 2 วิธี เรามาดูกันว่าส่วนประกอบมมีอะไรบ้าง
ส่วนประกอบหลักเนื้อไก่ หรือ เนื้อวัว 800 - 1000 กรัม
พริกข้าวซอยตราแม่น้อย 80 กรัม
เส้นข้าวซอยแห้ง 500 กรัม
เส้นหมี่กรอบ 100 กรัม (น้ำหนักที่ทอดแล้ว)
กะทิสด หรือ กะทิกล่อง 350 มล.
น้ำอุ่น 800 มล.
เครื่องเคียง - ผักชีต้นหอมซอย
ผักดองปรุงรส หัวหอมแดงสด มะนาว
พริกป่นคั่วน้ำมัน
วิธีทำข้าวซอย แบบมาตรฐาน
1) นำเนื้อไก่ + พริกแกง คลุกเคล้าให้เข้ากันหมักใวสักพัก แล้วนำไปรวนให้สุก การรวนนั้นจะใส่น้ำมันพืชลงไปด้วย หรือไม่ก็ได้ โดยสังเกตุจากว่าเนื้อไก่แห้งเกินไปหรือไม่
2) พอไก่เริ่มสุกได้ที่ให้เติมน้ำอุ่น หรือหางกะทิลงไป ลดไฟลงแล้วต้มด้วยไฟอ่อนๆ จนเนื้อไก่นุ่มเปื่อย
3) เมื่อไก่เปื่อยได้ที่แล้วจึง เติมหัวกะทิลงไป เร่งไฟต้มต่อจนพอเดือด จึงปิดไฟ
4) ตักน้ำแกง ราดลงไปบนเส้นข้าวซอย หรือ บะหมี่ โรยด้วยหมี่กรอบ และ ผักชีต้นหอมซอย เสริฟพร้อมกับเครื่องเคียงจำพวก หัวหอมแดง และ ผักกาดดอง สำหรับคนที่ชอบรสจัดก็เตรียมพริกคั่วน้ำมันใว้ด้วยนะจ๊ะ
หมายเหตุ :
1) วิธีนี้เหมาะสำหรับการปรุงที่สามารถรับประทานได้หมดภายใน 1-2 มื้อเท่านั้น ไม่เหมาะสำหรับการเก็บใว้รับประทานข้ามวัน
2) อัตราส่วนระหว่าง น้ำอุ่น (หางกะทิ) และ หัวกะทิ คือ 2:1
3) ห้ามนำหัวกะทิลงไปต้มพร้อมกับน้ำอุ่น หรือหางกะทิ เพราะจะทำให้แตกมัน ไม่อร่อย
วิธีทำข้าวซอย แบบหลายมื้อ
วิธีการทำข้าวซอยแบบนี้จะเป็นการทำ
ข้าวซอยไร้กะทิ หรือจะเรียกว่า
ข้าวซอยกะทิสดก็ได้ เพราะเราจะนำเอากะทิมาเติมลงภายหลัง ซึ่งวิธีการมีดังต่อไปนี้
1) เตรียมน้ำสต๊อกไก่แยกต่างหาก โดยการต้มจากโครงไก่
2) นำเนื้อไก่ + พริกแกง คลุกเคล้าให้เข้ากันหมักใวสักพัก แล้วนำไปรวนให้สุก และคอยเติมหางกะทิลงไปพอท่วม ลดไฟลง และคั่วไปเรื่อยๆ ด้วยไฟอ่อนๆ จนเนื้อนุ่ม และเหลือน้ำขลุกขลิก แต่อย่าให้แห้งจนเกินไป
3) เมื่อไก่ หรือเนื้อ นุ่มได้ที่ และเหลือน้ำขลุกขลิกแล้วให้ปิดไฟได้เลย
เวลาจะรับประทานก็ให้ตัก ไก่ที่ผัดเอาใว้ ใส่ลงไปในชามบะหมี่ ตักน้ำซุปไก่ใส่ลงไป และ ตักหัวกะทิราดลงไป บนเส้นบะหมี่ โรยด้วยหมี่กรอบ และ ผักชีต้นหอม เสริฟพร้อมกับเครื่องเคียงจำพวก หัวหอมแดง และ ผักกาดดอง สำหรับคนที่ชอบรสจัดก็เตรียมพริกคั่วน้ำมันใว้ด้วยนะจ๊ะ
หมายเหตุ :
- วิธีนี้เป็นวิธีที่แยก เนื้อไก่ น้ำซุป และ หัวกะทิ ออกจากกัน และนำมาปรุงร่วมกันในชาม ซึ่งข้อดีก็คือ สามารถเก็บได้นานกว่า ไม่แตกมัน และ สามารถปรับรสชาติความเข้มขั้นของแต่ละชามได้ ตามส่วนผสมที่ใส่ลงไป เช่นคนที่ชอบความหอมมันของกะทิ ก็สามารถใส่หัวกะทิสดลงไปมากหน่อย โดยที่ไม่มีผลต่อชามอื่นๆ
- หากทำขาย...โดยมากแล้วร้านค้านิยมวิธีนี้ เพราะหากของเหลือจากการขายในแต่ละวันสามารถแช่เย็น และนำมาอุ่นขายในวันถัดไปได้ โดยที่ไม่ต้องเป็นห่วงเรื่องกะทิแตกมัน
- สำหรับข้าวซอยเนื้อก็มีวิธีการเดียวกัน แต่มีจุดแตกต่างเล็กน้อยคือจะต้องใช้เวลาในการเคี่ยวเนื้อค่อนข้างนานจนกว่าเนื้อจะเปื่อย ซึ่งต้องใช้ไฟอ่อนในกาเคี่ยว และอาจจต้องใช้นำมากกว่าเล็กน้อย