มะแหลบ หรือ เทียนตั๊กแตน

มะแหลบ หรือ เทียนตั๊กแตน เป็นหนึ่งในเครื่องเทศที่ชาวเหนือในหลายพื้นที่นิยมมาปรุงเป็นเครื่องลาบ แต่ก็มีอยู่หลายพื้นที่เช่นกันที่ไม่ใช้มะแหลบเป็นส่วนผสม เนื่องจากวิถีของชาวเหนือนั้นจะบริโภคพืชผักสมุนไพรที่สามารถหาได้จากภายในพื้นที่ของตัวเอง แต่เนื่องจากมะแหลบนั้นเป็นพืชเฉพาะถิ่นที่ไม่สามารถหาได้ในทุกๆ พื้นที่ของภาคเหนือเพราะมะแหลบจะสามารถพบได้ในพื้นที่ๆ มีความสูงจากระดับน้ำทะเลที่มีความสูงตั้งแต่ 600 เมตรขึ้นไป มาในระยะหลังนี้ปริมาณผลผลิตของมะแหลบเริ่มมีปริมาณจำกัด  และหาได้ยากมากเนื่องจากมีการบุกรุกเผาป่าเป็นจำนวนมาก ด้วยเหตุนี้เองจึงทำให้ราคาของมะแหลบสูงขึ้น ซึ่งราคาปัจจุบันนั้นราคาสองพันกว่าบาทต่อหนึ่งกิโลกรัมขึ้นไป จึงทำให้การปรุงพริกลาบในหลายพื้นที่ขาดมะแหลบไป สำหรับตำหรับอาหารของชาวเชียงรายแล้ว เราจะนำมะแหลบมาผสมในน้ำพริกลาบเพื่อนำไปปรุง "ยำจิ้นกบ"  เพื่อดับกลิ่นคาวจากเนื้อกบเท่านั้น แต่สำหรับลาบหมู หรือ ลาบเนื้อนั้นไม่ค่อยเป็นที่นิยมเท่าไรนัก

มะแหลบจัดเป็นพืชล้มลุกตระกูลหญ้า หรือวัชพืช มีอายุหลายปี ลักษณะที่โดดเด่นของพืชตระกูลนี้อยู่ที่รากนั้นเป็นหัวยาวใต้ดินขนานกับพื้นผิว ลำต้นเป็นสันเหลี่ยม ตั้งตรงสูง 40-100 เซนติเมตร ใบประกอบมี 3 ใบย่อยหรือแยกเป็น 3 แฉก รูปรี ยาว 3-7 เซนติเมตร ปลายแหลมก้านใบยาว ดอกเป็นช่อแบบซี่ร่ม แตกแขนงเป็นช่อย่อยหลายช่อมีดอกย่อยจำนวนมาก ขนาดของดอกเล็กสีขาวถึงสีเหลืองจางอมเขียว ผลเป็นรูปรีคล้ายรูปไข่กลับด้าน คล้ายตาตั๊กแตน ด้านข้างแบน ไม่มีขน ขนาดกว้างประมาณ 2-3 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 3-4 มิลลิเมตร ผิวเรียบ ผลแห้งแยกเป็น 2 ส่วน แต่ละส่วนเป็น 1 เมล็ด ผลแห้งส่วนมากมักไม่ค่อยแตกเป็น 2 ซีก ด้านที่นูนมีสันลวดลายตามแนวยาวของเมล็ดจำนวน 3 เส้น  เมื่อนำมาคั่วและบดจะเป็นผงมีสีน้ำตาล มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว มีรสขม เผ็ดเล็กน้อย ตามปกติจะพบพืชตระกูลหญ้าชนิดนี้ได้ในที่โล่ง เจริญเติบโตในดินทรายตามป่าผลัดใบที่สูงระดับ 600 เมตรขึ้นไป เช่นที่กิ่วแม่ปาน ดอยอินทนนทร์ บางพื้นที่ของจังหวัดเชียงราย พะเยา และ ลำปาง

ประโยชน์ของมะแหลบ หรือ เทียนตั๊กแตน นอกจากจะนำมาเป็นส่วนผสมในน้ำพริกลาบเพื่อดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว์แล้ว ยังมีสรรพคุณทางสมุนไพรโอสถอีกด้วยซึ่งในตำหรับยาไทยแผนโบราณก็มีการนำเทียนตั๊กแตนมาเข้าตัวยาของไทยหลายตำรับ ที่เรียกว่า “พิกัดเทียน”  ซึ่งเครื่องยาพิกัดเทียน เทียนตาตั๊กแตน จัดอยู่ใน “พิกัดเทียน”  ที่ประกอบด้วย“พิกัดเทียนทั้ง 5” ได้แก่ เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก และเทียนตาตั๊กแตน ใช้เป็นยาขับลม บำรุงกำลัง บำรุงธาตุ ช่วยย่อยอาหาร แก้ท้องอืดเฟ้อในเด็ก แก้เสมหะพิการ แก้โรคกำเดา น้ำมันเทียนตาตั๊กแตน ระงับอาการเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบ แก้เส้นท้องพิการ แก้นอนสะดุ้ง คลุ้มคลั่ง เพิ่มปริมาณการหายใจ แต่ลดความดันโลหิต

สำหรับลูกค้าท่านใดที่ไม่ต้องการความยิ่งยากในการเตรียมน้ำพริกลาบ เราก็มีผลิตภัณฑ์น้ำพริกลาบตราแม่น้อยใว้คอยบริการท่านแล้ว ซึ่งท่านสามารถหาดูได้จากรายการสินค้าในหมวดเครื่องเทศได้