ผักเฮือด ผักฮี้ ผักเฮือก หรือผักเลียบ (ภาคกลาง) ขึ้นชื่อว่าผัก แต่จริงๆ แล้วผักเฮือดคือไม้ป่ายืนต้นขนาดใหญ่ ขนาดต้นโพธิ์ หรือต้นไทร บางต้นมีอายุยืนยาวเป็นร้อยปีขึ้นไป ต้นผักเฮือดมักจะขึ้นอยู่ตามป่าโปร่ง หรือป่าผลัดใบในภาคเหนือที่อยู่สูงกว่าระดับน้ำทะเลประมาณ 1200-1400 เมตร ซึ่งเมื่อถึงปลายหนาวเข้าสู่ฤดูร้อน จะเป็นช่วงที่ต้นไม้ผลัดใบจนเหลือแต่กิ่งก้านโล้นๆ แล้วก็จะเริ่มแตกยอดอ่อนขึ้นมา ซึ่งผักเฮือดก็คือส่วนของยอดอ่อน หรือ ตาใบที่เพิ่งแทงยอดขึ้นมานี่แหละ ใบอ่อนสีชมพูหรือชมพูอมเขียวลักษณะคล้ายดอกจำปาตอนตูม กลมรียาวปลายแหลม หุ้มเป็นกาบใบบางๆ หุ้มอยู่ และมีรสเปรี้ยว แต่ตัวใบจะมีรสฝาดมัน

เมื่อถึงฤดูกาลของผักเฮือด เราสามารถที่จะพบผักเฮือดได้ทั่วไปในตลาดสดทางภาคเหนือ ซึ่งจะมีอยู่ 2 ลักษณะคือ ใบผักเฮือดสด และผักเฮือดนึ่งสำเร็จแล้ว ซึ่งทั้งสองชนิดสามารถนำเอามาประกอบอาหารได้เหมือนกัน ความแตกต่างจะอยู่ที่แบบที่นึ่งเสร็จแล้วสามารถมารถเก็บได้นานกว่า และเวลาที่ปรุ่งอาหารก็ใช้เวลาน้อยกว่าเพราะผ่านการทำให้สุกมาแล้ว ส่วนผักเฮือดสดนั้นมีข้อดีตรงที่ว่าเราได้รับประทานของสด และสามารถคัดกาบหุ้มใบทิ้งไปบ้างได้เพื่อไม่ให้อาหารมีรสเปรี้ยวนำแต่ก็ต้องแลกมาด้วยการปรุงอาหารที่ต้องใช้เวลาที่นานขึ้น สำหรับผักเฮือดที่ผ่านการนึ่งมาแล้วก็ให้นำมาลวกในน้ำร้อนซ้ำอีกทีก็สามารถใช้ได้แล้วครับ เมนูยอดนิยมสำหรับผักเฮือดก็ได้แก่ ยำผักเฮือด และแกงผัดเฮือด ซึ่งการนำเอามาแกงนั้นสามารถใส่ได้ทั้งหมูสามชั้น กระดูกหมู หรือซี่โครงหมู

ประโยชน์ของผักเฮือด
ผักเฮือด เป็นผักที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง รวมทั้งมีสรรพคุณทางยาด้วย อุดมไปด้วยวิตามินซี วิตามินเอ แคลเซียม ฟอสฟอรัส และสามารถนำเปลือกไปต้มดื่มแก้อาการปวดท้องได้ด้วย